چند هفته پیش در سفر به شیراز متوجه تبلیغی در سطح نانوایی‌های شیراز برای «نان کامل» شدم. نان کامل در برابر همین نان سفیدی است که می‌خوریم! و البته این نان، نه ناقص است بلکه با توجه به بیماری‌های که ایجاد می‌کند، باید بگویم که ناقض! یعنی نقض‌کننده‌ی سلامت انسان است.
خود تو پنداری که تو نان می‌خوری؟ / زهرمار و کاهِش جان می‌خوری
مطالعات ملی و بین‌المللی فراوانی در خصوص ارتباط میان مصرف نان سفید و افزایش احتمال ابتلا به انواع بیماری‌های غیر واگیر انجام‌شده است. نتایج حاکی از آن است که مصرف نان سفید اثر چشمگیری در ابتلا به انواع بیماری‌های مزمن غیر واگیر از قبیل مشکلات قلبی- عروقی، اختلالات متابولیکی، چاقی، کم‌خونی، دیابت نوع دو، سوءهاضمه، کمبود املاح معدنی، مشکلات عصبی و سرطان‌ها دارد. درعین‌حال در مطالعات متعددی اثر مصرف غلات کامل در پیشگیری از احتمال ابتلا به بیماری‌های مزمن غیر واگیر نشان داده شده است.
گندم اصلی‌ترین ماده غذایی مورد مصرف در خانوارهای ایرانی اســت. مطالعات مربوط به میزان مصرف گندم در میان کشورهای مختلف جهان نشان می‌دهد که ایـران با سرانه مصرف ۱۹۴ کیلوگرم در سال، در رتبه هفـتم قرار دارد و به‌صورت متوسط میانگین مصرف نان در ایران دو تا سه برابر مصرف متوسط جهانی است. درواقع ۶۳ درصـد از جیـره غـذایی روزانه هر خانواده ایرانی از مصرف نان تأمین می‌شود. بهترین نانی که از آرد گندم میتوان تهیه کرد، نان کامل است. نان کامل از آردی تهیه می‌شود که هر سه بخش دانه گندم (سبوس، جنین، آندوسپرم) در آن حفظ می‌شود (شــکل پیوست این گزارش را نگاه کنید) و چنین نانی به‌عنوان قوت غالب جامعه از پروتئین، کلسیم، آهن و ویتامین بالایی برخوردار است و قادر است بخش بسیاری از نیازهای جامعه به مواد مغذی را تأمین کند. همچنین نان کامل از منابع اصلی تأمین فیبر اســت کــه وجود آن در تضمین کارکرد طبیعی دستگاه گوارش انســان ضروری است. به‌رغم فواید بســیار بالایی که برای نان کامل وجود دارد، اما همچنان درصد بالای سبوس‌گیری و حذف جنین در تولید آرد مورداستفاده در انواع نان‌های سنتی (سنگک، بربری، تافتون و لواش) و بسیاری از نان‌های فانتزی و صنعتی اتفاق میافتد.
و ما در اهواز به قول مولانا زهرمار می‌خوریم و مشکل کجاست؟ در مردم ما که مطالبه نمی‌کنند؟ یا در دولتمردان ما که اراده‌ای برای اصلاح وضع موجود ندارند یا در کارخانه‌های آرد و نانوایی‌های ما که سود طلب و بی‌مسئولیت‌اند! و من بعد از هر سفری حسرتی و شاید حسادتی به دیگران و رنجی برای خودمان که چرا این‌طوریم؟!
و من به کارگروه ساماندهی گندم و آرد و نان خوزستان به ریاست استاندار و عضویت معاون برنامه‌ریزی استاندار و رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت(دبیر)، رئیس سازمان جهاد کشاورزی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی مرکز استان، رئیس ســازمان امور اقتصادی و دارایی، مدیرکل تعزیرات حکومتی استان، مدیر شرکت غله و خدمات بازرگانی در استان، رئیس اتاق اصناف مرکز استان و رئیس هیئت‌مدیره اتحادیه نانوایان مرکز استان و سایر دستگاهها (حسب تشخیص کارگروه) تشکیل شود؛ از شیراز و از قول سعدی علیه‌الرحمه بلند می‌گویم:
کرامت جوانمردی و نان‌دهی است / مقالات بیهوده فرماندهی است.
