سایه سنگین گرانی بر بازار میوه اهواز

در حال حاضر در اغلب شهرهای بزرگ کشور میادین میوه و تره بار زیر نظر سازمان ساماندهی مشاغل شهری شهرداری‌ها و با مجوز وزارت کشور فعالیت می کنند. 

این میدان  در کشور با هدف حذف حضور دلالان و واسطه‌ها در بازار میوه و کم‌کردن فاصله تولید کننده تا مصرف کننده فعالیت می‌کنند. 

در این گزارش  سعی شده است ضمن تشریح مسائل و کمبودهای عرضه‌ی میوه در میدان الغدیر اهواز با ارائه راهکارهایی عملیاتی، از سوی شهرداری ، دستگاه‌های نظارتی و … پرداخته شود.

موضوع میدان میوه و تره بار اهواز از مباحث داغ این روزها

کلانشهر اهواز با وجود یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر و همچنین پوشش شهرهای اطراف نیازمند ساخت چندین میدان میوه و تره بار است با این وجود درحال حاضر میدان غدیر به تنهایی این مسئولیت را برعهده دارد این مساله سبب می شود بروز هرگونه مشکل در این میدان به صورت مستقیم بر قیمت میوه تاثیرگذار باشد.

سوالی که در ذهن ناظران مطرح می‌شود این است که آیا با حذف باراندازها از میدان مرکزی الغدیر اهواز شاهد کاهش نرخ میوه خواهیم بود؟

اصناف مختلف بنابر شرایط خود در مکان و فضاهای مرتبط با مردم و دیگر صنف‌ها مشغول فعالیت هستند که برخی از آن‌ها در سطح شهر پراکنده و برخی دیگر در بازارهای مختلف به‌صورت متمرکز فعال‌اند.

از نمونه این بازارهای متمرکز می‌توان به میدان میوه و تره‌بار مرکزی اهواز اشاره کرد که علاوه بر کاهش بار ترافیکی می‌توانند قدرت انتخاب خریداران را نیز افزایش داده و سبب ایجاد رقابت‌های سالم در بازار شوند.

مغازه داران نیز سعی می‌کنند میزان خرید از بازار میوه و تره بار را کاهش دهند و یا میزان سود خود را کاهش دهند تا مردم همچنان امکان خرید داشته باشند تا بتوانند چرخه خرید و فروش را حفظ کنند. 

مهمترین عامل افزایش قیمت میوه واسطه‌گری از باغ تا میوه فروشی است، واسطه میوه را از باغدار می‌خرد و بعد از چند دست چرخه و دلالی در نهایت به میدان میوه و تره بار می‌رسد و در آنجا هم این چرخه ادامه می‌یابد و در نهایت به دست مصرف کننده می‌رسد.

با افزایش قیمت میوه‌ قدرت خرید به شدت کاهش یافته و مردم به جای کیلویی از هر میوه دانه‌ای خرید می‌کنند.

واسطه‌گری یکی از دلایل مهم افزایش قیمت میوه است

بار میوه‌ها روزانه وارد میدان تره و بار می‌شود و در نهایت بعد از اینکه توسط واسطه‌ها خریداری می‌شود در غرفه‌های میدان عرضه می‌شود و نتیجه این امر، افزایش قیمت‌ها می‌شود.

متأسفانه برخی از این افراد مجوز کار نیز ندارند اما کارشان دلالی است و قبل از اینکه بار در غرفه‌ها عرضه شود توسط آنها دست به دست می‌شود.

تعیین نرخ های بالا سبب افزایش قیمت میوه در بازار خرده فروشی شده و به طوری که انواع میوه با قیمت های بسیار گزاف به دست مصرف کنندگان می رسد.

برخی از غرفه دارها برای جلوگیری از دلالی با ارتباط گرفتن با باغدارها میوه را به صورت مستقیم خریداری می‌کنند. این کار توسط برخی از مغازه داران هم به صورت محدود انجام می‌شود و واسطه‌ها حذف می‌شود به همین دلیل نیز در برخی از مغازه‌ها میوه با قیمت کمتر به مردم عرضه می‌شود.

دلال بازی و واسطه‌گری مهمترین عامل افزایش قیمت میوه است و دلیل دیگری برای این مساله نمی‌توان پیدا کرد، موج اخیر گرانی دلیلی جز واسطه‌گری و دلالی ندارد.

بارانداز غرفه‌داران

بااین‌وجود با این استدلال که میدان میوه و تره‌بار الغدیر مدت‌ها است در تصرف برخی دلالان و واسطه‌ها قرار دارد گفته می‌شود: دلالان در مقابل ۱۲۰ غرفه میدان، باراندازهای غیرمجاز داشته و عملاً در گرانی میوه و تره‌بار اهواز نقش مستقیم داشته‌اند.

مسئولان معتقدند که دلالان باوجود باراندازها به‌راحتی میوه را باقیمت پایین خریده و سپس گران‌تر به خرده‌فروش‌ها می‌فروختند؛ که همین امر سبب گرانی میوه در بازار اهواز می‌شد.

فعالیت میادین با عرضه انواع محصولاتی که قیمت آنها به مراتب از سطح شهر پایین‌تر است، بر کاهش و کنترل قیمت‌ها نیز اثرگذار است، چنانچه حتی یک ساعت وقفه در خدمات‌رسانی این مراکز بر قیمت‌های سطح شهر تاثیر می‌گذارند. میدان میوه و تره بار در روزهای جمعه و سایر ایام تعطیل و حتی تعطیلات کرونایی با تمام ظرفیت فعالیت می‌کنند:

گرانی میوه فقط مختص به اهواز نیست و به صورت سراسری است اما کیفیت میوه‌هایی که به عنوان درجه یک وارد اهواز می‌شوند کمتر است و در واقع میوه درجه دو و سه را به عنوان درجه یک می‌فروشند. پول میوه درجه یک را می‌دهیم اما میوه‌ای که دریافت می‌کنیم درجه دو و سه و یا کمتر هم هستند.

زمانی که میزان موجودی یک نوع میوه در بازار کاهش می‌یابد، نشان دهنده این است که دلال‌ها میوه‌های خود را دپو می‌کنند و با کاهش و یا عدم عرضه میوه در بازار، قیمت را کنترل می‌کنند.

اگر قیمتهای میوه در اهواز را با قیمت‌های تهران یا دیگر شهرها مقایسه کنیم، توفیق چندانی ندارد و تفریبا با هم برابرهستند؛ تمامی استان‌های کشور در بازار میوه به این درد دچار شده‌اند.

کم کاری نهاد‌های نظارتی دلیل گرانی میوه است

محمد مالی روزنامه نگار خوزستانی که اخیرا به دلیل انتقاد از گرانی میوه مورد هجوم قرار گرفته گفت: قیمت گران میوه در اهواز نشان می دهد که نهاد‌های ناظر کار خود را به درستی انجام نمی‌دهند و کم کاری این نهاد‌ها در انجام تعهدات خود نسبت به شهروندان و هموطنانشان باعث شده اهوازی‌ها گران‌ترین میوه را بخرند.

او افزود: اگر مشکل گرانی میوه در میدان است می‌طلبد مسئولان رده بالای استانی و مقامات ذیربط  به مسئله ورود کنند و با افراد گردن کلفت برخورد نمایند.

مالی با مقصر دانستن برخی غرفه داران بیان کرد: حرف ما این است که چرا باید اهواز گران‌ترین و بی کیفیت‌ترین میوه را داشته باشد و اگر این نهاد هیئت مدیره دارد، دلیل ضعف بر نظارت روی قیمت میوه چیست که اگر نمی‌توانند کنترل کنند، این انجمن را جمع نمایند، تا میوه به صورت آزاد بین مردم بچرخد، زیرا بود و نبود هیئت مدیره تفاوتی ندارد.

از روزنامه نگاران افشاگر فساد حمایت شود

این روزنامه نگار خوزستانی با بیان اینکه قوه قضاییه در سال ۱۳۹۸ وارد تخلفات میدان شده اظهار داشت: نزدیک به ۲۰ حکم نیز صادر و قطعی شد و ۸ حکم نیز به مرحله پیش از اجرا رسیدند که بر اساس آن باید غرفه‌های خود را به دلیل تخلفات تعطیل می‌کردند، اما از زمان اجرای حکم تاکنون اجرایی نشدند.

محمد مالی گفت: به اذعان رئیس هیئت مدیره میدان میوه و تره بار اهواز، ۴ هزار تُن میوه در شبانه روز وارد این محل می‌شوند که گردش مالی بسیار عظیمی دارد و حاصل آن ایجاد فساد است.

لزوم ورود جدی قوه قضاییه و نهاد‌های اطلاعاتی

به نظر می‌رسد ماجرای گرانی میوه و دست‌های پشت پرده آن موضوعی پیچیده با همراهی و همکاری افرادی نالایق در نهاد‌های دولتی و نظارتی در حال انجام است، آنچه اکنون اهمیت بالایی دارد، ورود جدی قوه قضاییه، دستگاه‌های اطلاعاتی و کارآگاهان برای تشخیص عاملان و مقصران اصلی این موضوع است.

اکنون معیشت بیش از یک میلیون شهروند ساکن در کلانشهر اهواز در زمینه خرید میوه گروگان چندین شخص است که با تشکیل یک گروه توانستند تا حد زیادی برای منافع خود اعمال فشار کرده و سود‌های هنگفتی را از پول مردم به جیب خود سرریز نمایند، بنابراین؛ تشخیص عوامل اصلی ماجرا برای مصونیت ماندن از عواقب آن بیش از هر کس یا نهادی بر عهده نهاد‌های ذیربط  و قوه قضاییه است تا با برخورد‌های جدی با این افراد، نه تنها دست آن‌ها از بیت المال قطع، بلکه دیگر به کسی اجازه سوء استفاده داده نشود.

انحصاری بودن بازار الغدیر  زمینه ساز گرانی بازار میوه

رئیس اتحادیه خُرده فروشان میوه و تره بار اهواز با بیان این کیفیت میوه و تره بار عرضه شده در میادین درجه بندی متفاوتی را داراست گفت: اگردر نرخ نامه مصوب میادین میوه و تره بار دقت کنید درجه بندی میوه و تره بار به سه بخش کف، سقف و ممتاز تقسیم می‌شود یا در برخی نرخ نامه‌ها قیمت‌ها به تناسب درجه ۱، ۲ و ۳ متغیرند

عبدالرضا جمالی پور کیفیت میوه‌های میدان الغدیر را درجه ۲ و ۳ عنوان کرد و گفت: در حال حاضر خرده فروشان، میوه‌های بی کیفیت و درجه ۲ و ۳ را به قیمت ممتاز از میدان تهیه می‌کنند.

وی با بیان این که نرخ گذاری در اکثر شهر‌های ایران به صورت مظنه‌ای و حدودی می‌باشد گفت: هیچ جای ایران نرخ مصوب در میدان رعایت نمی‌شود و قیمت‌های نرخ نامه بر روی کاغذ نوشته می‌شود.

جمالی پور فاکتور‌های خروجی از میدان را دقیق ندانست و گفت: فاکتوری که از میدان خارج می‌شود شفاف نیست و درجه بندی و نوع کالا در آن مشخص نیست مثلا در فاکتور نوشته می شود  ؛ بارِ انار ، در حالی که ما بیش از ۴ نوع انار داریم و قیمت آن از ۷ هزار تومان تا ۱۸ هزار تومان با توجه به کیفیت  ، متغیر است.

وی درادامه افزود: وقتی خرده فروش از میدان ، میوه و تره بار را با کیفیت پایین تهیه می‌کند میزان ضایعات به مراتب بیشتر می‌شود مثلا ممکن است در یک گونی سیب زمینی ۲۰ درصد ضایعات موجود باشد و علاوه بر این، گرمای هوای خوزستان هم بر سرعت فساد میوه می‌افزاید.

وی با اشاره به افزایش هزینه‌های کسبه خرد گفت: هزینه‌های مغازه‌های میوه فروشی سطح شهر اهواز (مانند حمل ونقل ، برق و دستمزد کارگر و اجاره بها) نسبت به ۲ سال پیش چندین برابر افزایش پیدا کرده است.

جمالی گفت: وقتی در میدان میوه‌ای مثل گلابی ۴۵ هزار تومان قیمت گذاری می‌شود فروشنده چند درصد می‌تواند قیمت را افزایش دهد و آیا اگر بالای ۳۵ درصد سود لحاظ کند کسی قدرت خرید دارد؟

وی بیشترین ضرر گرانی میوه متوجه خرده فروش‌ها به عنوان آخرین حلقه توزیع دانست و گفت: اگر خرده فروشان سودی بالای ۳۵ درصد را بر کالا لحاظ کنند با کاهش تقاضا رو به رو خواهند شد.

رئیس اتحادیه خُرده فروشان میوه و تره بار اهواز انحصاری بودن بازار الغدیر را زمینه ساز گرانی بازار دانست و گفت: در حال حاضر کسانی که سرقفلی غرفه‌های میدان بازار الغدیر را در اختیار دارند غرفه‌ها را با مبالغی هنگفت اجاره داده اند و بازار دست واسطه‌ها است.

وی مبنای قیمت گذاری میوه راصحیح ندانست و گفت: اینکه میوه‌ای مثل کیوی که فصل برداشتش هنوز به پایان نرسیده در مبادی تولید ۲۴ هزار تومان قیمت گذاری می‌شود بر چه اساسی است؟

وی بیان داشت: اتحادیه عمده فروشان قیمت را براساس سایر شهر‌ها پیشنهاد می‌دهد و ما به خاطر اینکه عرضه بار با خلل مواجه نشود مجبور به پذیرفتن قیمت‌ها هستیم.

وی اثبات این موضوع را ساده خواند و گفت: قیمت گذاری‌ها در حال حاضر واقعی نیست کافیست قیمت خریداری شده از باغدار را با بازار مقایسه کنید متوجه تفاوت ۳۰۰ درصدی قیمت‌ها از مزرعه تا سفره خواهید شد.

با توجه به ضرورت نظارت بر خُرده فروشی‌های سطح شهر ، تماس‌های مکرری با بازرسی صمت صورت گرفت که متاسفانه پاسخی دریافت نشد.

کلام آخر

با توجه به افزایش جمعیت شهر اهواز و لزوم رعایت مولفه‌های پدافند غیرعامل و لزوم توسعه  میادین دیگری هم باید در نقاط مختلف شهر اهواز راه‌اندازی شود.

 به نظر می رسد شهردار و شورای محترم شهر اهواز می بایست  تمام توان خود را با حفظ مصلحت شهر، صرفه و صلاح مدیریت شهری و رعایت موازین قانونی و اجرای احکام قضایی در جلوگیری از هدر رفت بیت‌المال‌ و احقاق حقوق شهروندان در قالب پیگیری حقوق شهرداری در میدان الغدیر ، مدنظر قرار دهند. امید است برای حل مشکلات به این موضوع مسئولانه عمل کنند.