اهواز و چالش های پیش رو

اهواز مرکز استان خوزستان و یکی از کلان شهرهای ایران است که به لحاظ وسعت سومین شهر و به لحاظ جمعیت هفتمین شهر پر جمعیت ایران است .همسایگی این استان با استان لرستان از شمال ، کهگیلویه و بویر احمد از شرق ، خلیج فارس از جنوب و کشور عراق از غرب موقعیت ویژه و استراتژیکی را به این شهر داده است . هم چنین وجود کارخانجات و تاسیسات بزرگ صنعتی، شرکت های مناطق نفتخیز جنوب و شرکت ملی حفاری ، اهواز را به یکی از مهم‌ترین مراکز صنعتی ایران تبدیل کرده و همین موضوع باعث شده تا رفت و آمدهای کاری به اهواز زیاد باشد . وجود جاذبه های فراوان گردشگری و همجواری این شهر با شهرهای تاریخی همچون : آبادان، دزفول ، شوش، شوشتر، اندیمشک و خرمشهر باعث شده تا افراد زیادی برای تفریح به این شهر سفر کنند.

به عقیده برخی از مورخین نام اهواز در دوران باستان اوکسین بوده است. داریوش کبیر در کتیبه بیستون خوزستان را هوج نام برده است. خوز به معنی نیشکر و خوزستان به زبان ایلامی به معنای شکرستان است. ناصرالدین شاه قاجار برای گسترش تجارت و کشتیرانی بر روی رود کارون در کنار اهواز قدیم بندرگاهی به نام بندر ناصری احداث کرد. در پی احداث این بندر نام اهواز به ناصریه تبدیل شد تا اینکه در دوره پهلوی و به تبع سیاست قاجار زدائی رضا شاه نام باستانی «اهواز» احیا شده و جای ناصری را گرفت.

اهواز امروز اهوازی متشکل از اقوام است و رنگین کمانی را ایلات و اقوام و خرده فرهنگ را در خود جای داده و میزبانی مهربان و گشاده دست است.

اهواز در سالیان حیات خود پیشامدهای بسیاری را دیده است از طغیان کارون تا خشک شدن کارون از پل های کارون تا ساحل خواری کارون از جنگ تحمیلی و جنگ زده های جنگ و هجوم نیوهای بعث تا هجوم ریزگرد های خاک و آلاینده های صنعتی امروزه اهواز چالش های بسیاری در خود می بیند: تراکم جمعیت،حاشیه نشینی و زاغه نشینی،مشکل زورگیری اراضی و تصرف غیرقانونی .....از ترافیک شدید در معابر و فاضلاب اهواز و مسئله مهم ریزگردها آلاینده های صنعتی

حاشیه شینی :

خوزستان از نظر جمعیت حاشیه نشین سومین استان و از نظر مساحت مناطق حاشیه نشینی نیز شهر اهواز با 20 محله حاشیه نشین دارای بیشترین مناطق حاشیه نشینی در كشور است.

وجود 20 محله حاشیه نشین چه مشکلاتی را برای مدیریت شهری خصوصا شهرداری و نقش مهم پارلمان شهری (شورای اسلامی شهر اهواز) ایجاد میکند.

حاشیه نشینی یكی از واقعیت های تلخ و آشکار و سومدیریت شهری در این شهر است. كمبود خدمات آموزشی، فرهنگی، ورزشی و سرانه های ناچیز این خدمات ، محیط ناسالم و غیربهداشتی، بهداشت محیط، فاضلاب، ناهنجاری های اجتماعی، جمع آوری پسماند و پساب، عدم مشاركت مناسب در توسعه شهری، سطح تحصیلات، مهارت های حرفه ای و اقتصادی از جمله مشكلات موجود در این منطقه هست .اغلب ساکنین این مناطق مهاجرینی هستند که برای دستیابی به شغل پایدار به کلان شهر اهواز مهاجرت کرده اند اما با توجه به بحران های اقتصادی کشور این افراد به سمت شغل های فصلی و ناپایدار می روند دستفروشی ،دلالی،خرده فروشی سیار و البته به سمت فعالیت های غیر قانونی نیز پیش خواهند رفت.

آلودگی هوای اهواز :

آب و هوا و بارش باران به داد آلودگی آب و هوای خوزستان می رسد و آن تغییرات اقلیمی مدیریت آلودگی هوای اهواز را برعهده گرفته است.باران ها و وزش بادهای مناسب و پرشدت تالاب ها و جان گرفتن کارون در ایان فصل بارش سبب امیدواری برای كاهش آلودگی هوا و كم شدن معضل ریز گردها را در پی داشته است.

با استناد به شاخص AQI برای اندازه گیری میزان آلودگی هوای اهواز، در نیمه نخست سال جاری اهواز 84 روز آلوده و تنها سه روز پاك را سپری كرده است. كارشناسان معتقدند بر اساس این شاخص در 6 ماهه نخست امسال اهواز، 65 روز در شرایط ناسالم برای گروه های حساس، 15 روز در شرایط ناسالم و چهار روز در شرایط خطرناك بوده و در همین مدت هوای اهواز 3 روز پاك و 99 روز سالم بوده است.

در مدت مشابه پارسال اهواز، 40 روز ناسالم برای گروه های حساس، چهار روز ناسالم، 2 روز بسیار ناسالم، یك روز خطرناك، 136 روز سالم و سه روز پاك را تجربه كرده است.

ضعف مدیریت شهری در این قضیه و بحران به چشم می خورد عدم توانایی کنترل بر عوامل ایجاد آلایندگی ها مانند شرکت بهره برداری نفت و گاز یا صنایع فلزی و......در شورای شهر و شهرداری سبب رهاشدن این معظل و بحرانی تر شدن آن شده است.

روان آب ها و فاضلاب شهری اهواز:

یکی از نگرانی مردم شهر اهواز علاوه بر طغیان رود کارون و ساخت و ساز های غیر اصولی راه و ابنیه در حریم ساحلی کارون هنگام بارش باران و جاری شدن روان آب ها و فاضلاب شهری و صنعتی اهواز است.

این معضل آبگرفتگی شهر اهواز سال هاست كه موجب رنجش و گلایه و نامیدی از مدیریت شهری از سوی مردم این شهر شده است. وقتی باران می بارد خیابان ها را آب می گیرد و راهی برای جمع آوری و هدایت آب باران به فاضلاب ها وجود ندارد. و تیتر خبر رسانه ها می شود تا مدتی که ابگرفتگی وجود دارد بحث حل بحران نیز وجود دارد به محض فروکش طبیعی نه مدیریت ساختاری شهری این مشکل به فراموشی گذاشته می شود.

مردم شهر نیز گلایه مندند كه بیش از 30 سال با این معضل روبرو هستند ولی شهرداری یا سازمان آب و فاضلاب شهری هیچ برنامه عملیاتی برای رفع آبگرفتگی از معابر شهری ارایه نكرده است و عملا هیچ چاره ای برای جلوگیری از جمع شدن آب باران در سطح خیابان ها ندارند که این سبب نارضایتی میان ساکنین نقاط بحرانی شده است از افت قیمت منزل تا مهاجرت از این مناطق به سایر مناطق اهواز

فقر امکاناتی اهواز :

عدالت توزیعی :

بحران های اجتماعی تنها با نگرش نو مدیریتی و آن هم مدیریت برمبنای توسعه اجتماعی و عدالت اجتماعی قابل حل است