محمد نهاوندیان، از نخبگان میانه رو، معاون وقت دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی در زمان علی لاریجانی، رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی، عضو ستاد ویژه اجرای اصل 44 قانون اساسی، رییس مرکز بررسی برای الحاق به سازمان تجارت جهانی در جمهوری اسلامی، معاونت سابق وزارت بازرگانی و دارنده سابقه سمتهای اقتصادی-سیاسی دیگر است. او دارای تحصیلات حوزوی و همچنین دکترای اقتصاد از آمریکا است.
-زندگینامه
محمد نهاوندیان در تاریخ 17 بهمنماه سال 1332، در تهران متولد شد. وی فرزند حاج جعفر نهاوندیان، بنیانگذار حسینیه زنجانیها در خیابان شیخ هادی تهران است.
نهاوندیان از نخبگان میانه رو، معاون وقت دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی در زمان علی لاریجانی، رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی، عضو ستاد ویژه اجرای اصل 44 قانون اساسی، رییس مرکز بررسی برای الحاق به سازمان تجارت جهانی در جمهوری اسلامی، معاونت سابق وزارت بازرگانی و دارنده سابقه سمتهای اقتصادی-سیاسی دیگر است. او فارغالتحصیل مدرسه علوی و دارای تحصیلات حوزوی و همچنین دکترای اقتصاد از امریکا است.
در تاریخ 12 مرداد سال 92، نهاوندیان طی حکمی از سوی دکتر حسن روحانی، رییس جمهور وقت به عنوان رییس دفتر رییس جمهور و سرپرست نهاد ریاست جمهوری منسوب شد. وی همچنین در تاریخ 15 مهر سال 1392، طی حکمی از سوی علی ربیعی، وزیر وقت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، به عضویت در هیأت امنای سازمان تأمین اجتماعی و سایر صندوق های وابسته درآمد.
-دوران تحصیل
محمد نهاوندیان تا سال پنجم دبستان را در مدرسه جعفرى در گذر وزیر دفتر درس خواند که در آن ایام، مدرسه شماره یک جامعه تعلیمات اسلامى بود. سپس در کلاس ششم به مدرسه علوى رفت و دوره دبیرستان را در آن مدرسه گذارند. پس از پایان دوره دبیرستان، به سفارش پدرش شروع به مطالعات دروس حوزوى کرد. او از دروس حوزوی، مقدمات را نزد علمایی نظیر علامه نوری، مرتضی مطهری و شوشتری گذراند. «شرح ابن عقیل» را با شوشتری، علم الحدیث را نزد علامه نوری و برخی دروس فقه را با شهید مطهری گذراند. در حوزه و بعدتر در دوران دانشجویی، به شهید مطهری نزدیک شده بود و در جلسات «فلسفه تاریخ» وی شرکت میکرد. بعد به اقتصاد اسلامی علاقهمند شد و سرانجام او و چند نفر دیگر از بازاریان تهران شورای اقتصاد اسلامی را پایهگذاری کردند.
ورود به دانشگاه
نهاوندیان در سال 51 وارد دانشگاه شد و در رشته اقتصاد مشغول به تحصیل گردید. اواخر سال 53 به پیشنهاد شهید مطهری با دکتر مشکات، رئیس دانشکده اقتصاد تهران صحبت کرد تا جلسات «درس اقتصاد اسلامی» در دانشکده برگزار شود. در این جلسات نهاوندیان با سران آینده نظام جمهوری اسلامی نظیر شهید بهشتی، شهید باهنر، استاد جعفری، دکتر نمازی و صالح خو آشنا شد و حتی آشناییاش به شهید آیتالله مفتح و نیز مقام معظم رهبری، حضرت آیتالله خامنهای رسید.
-فعالیتهای سیاسی قبل و بعد از انقلاب
نهاوندیان بعد از پایان دوره لیسانس، به تحصیل همزمان براى فوقلیسانس در دو رشته «برنامهریزی شهرى و منطقهای» و اقتصاد پرداخت. با اوجگیری انقلاب، هر دو رشته تحصیلى خود را رها کرد و به جریانات انقلاب اسلامی پیوست و در کنار نیروهای چپ مذهبی و در گروههای مسلح صف و القارعه، گروههای مسلحی که بعدها همگی در اتحاد باهم سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی را تشکیل دادند، مدتی به مبارزه مسلحانه مشغول شد.
نهاوندیان بعد از انقلاب
بعد از بهمنماه سال 57، شهید مطهری از نهاوندیان خواست جلسات اقتصاد اسلامی را باز هم ادامه دهد زیرا در آن زمان نیاز بیشتری به آن احساس میشد.
نهاوندیان بعد از پیروزی انقلاب به صداوسیما رفت ولی به دلیل اختلاف با صادق قطبزاده، رئیس سازمان صدا و سیما خیلی زود آنجا را ترک کرد. سپس دکتر صدر که در دولت موقت وزیر بازرگانی بود، نهاوندیان را به این وزارتخانه دعوت کرد و مسئولیت روابط عمومى را بر عهده او گذاشت. وی بعد از واقعه هفتم تیر و انفجار در دفتر حزب جمهوری اسلامی به معاونت هماهنگى وزارت بازرگانى رسید و پس از آن هم معاونت طرح و برنامه وزارتخانه را بر عهده گرفت؛ اما بعد آنجا را هم به خاطر اختلاف نظر با دیگران ترک کرد و برای ادامه تحصیلات حوزویاش عازم قم شد.
-ادامه تحصیل در آمریکا
نهاوندیان که دوره فوقلیسانسش را هنگام اوجگیری انقلاب نیمهکاره رها کرده بود؛ بعد از یک وقفه زمانى، در سال 64 به همراه همسر و چهار فرزند خود رهسپار آمریکا شد و در دانشگاه جرج واشنگتن در رشته اقتصاد فوقلیسانس خود را پى گرفت. نهاوندیان دکتراى خود را نیز در این رشته اخذ نمود.
وی مؤسسهای به نام تحقیقات و اطلاعات اسلامی را در آمریکا تأسیس و با چهل مرکز اسلامی آمریکا برای همکاری بین آنها ارتباط برقرار کرد. در نتیجه شورایی تشکیل شد به نام شورای همکاری اسلامی که هر ماه در یک ایالت تشکیل جلسه میداد. نهاوندیان بعد از 8 سال زندگی و تحصیل در آمریکا در سال 72 به ایران بازگشت.
-بازگشت به ایران و حضور مجدد در عرصه مدیریت
نهاوندیان بعد از بازگشت به ایران بلافاصله در وزارت بازرگانی به مدیریت یحیی آل اسحاق، عضو شورای مرکزی حزب مؤتلفه اسلامی استخدامشده و معاونت او را بر عهده گرفت. با انتخاب سید محمد خاتمی به ریاست جمهوری و آمدن محمد شریعتمداری بر مسند وزارت بازرگانی، نهاوندیان همچنان و تا سال 80 در این وزارتخانه ماند. وی پس از آن سمتهایی چون مشاور اقتصادى سید محمد خاتمى، رئیس مرکز ملى جهانى شدن و رئیس شوراى اقتصادى سازمان صدا و سیما را از سال 80 تا 84 بر عهده داشت.
همه جا با لاریجانی...
در جریان رقابتهاى انتخابات ریاست جمهورى سال 84، مدیریت اقتصادى برنامههاى على لاریجانى را بر عهده گرفت. پس از تشکیل دولت نهم نیز یک باره نام او براى دبیر کلی بورس مطرح شد اما وى نپذیرفت و ترجیح داد همکارى خود را با على لاریجانى که به سمت دبیر شوراى عالى امنیت ملى انتخاب شده بود، ادامه دهد و معاونت اقتصادى او در این شورا را پیگیرى نماید.
ریاست اتاق بازرگانی
در بهار سال 86 با رأیگیری برای انتخاب رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران، نهاوندیان با 165 رأی از نمایندگان شهرستانها و تشکلها، به ریاست بزرگترین نهاد بخش خصوص کشور رسید. او که خواهان تثبیت نهاد اتاق بازرگانی ایران در سیاستگذاریهای اقتصادی و نهادینه کردن این اتاق بود؛ معتقد است: «با این کار میتوانیم هم به تقویت بخش خصوصی بپردازیم و هم آنکه حضور بخش خصوصی را در عرصه سیاستگذاریها تقویت کنیم.»
-سوابق مدیریتی و اجرائی
نماینده نخستوزیر در بنادر و گمرکات جنوب از سال 59 تا 60
مشاور وزیر بازرگانی از سال 59 تا 60
معاون هماهنگی امور مجلس وزارت بازرگانی از سال 60 تا 61
معاون طرح و برنامه وزارت بازرگانی از سال 61 تا 62
معاون طرح و برنامه وزارت بازرگانی از سال 72 تا 76
عضو شورای مشاورین اقتصادی رئیسجمهور از سال 74 تا 76
نماینده تامالاختیار تجاری دولت از سال 75 تا 80
معاون برنامهریزی و اطلاعرسانی وزارت بازرگانی از سال 76 تا 80
معاون پژوهشی و عضو هیئتعلمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی از سال 80 تا 83
مشاور کمسیون اقتصاد کلان بازرگانی و اداری مجمع تشخیص مصلحت نظام از سال 80
مشاور مرکز تحقیقات استراتژیک از سال 80
عضو کمسیون نشریات علمی کشور از سال 82
مشاور رئیسجمهور و رئیس مرکز ملی مطالعات جهانی شدن، از سال 82 تا دی ماه 86
معاون اقتصاد و فناوری دبیر شورای عالی امنیت ملی از شهریور 84 تا دی ماه 86
عضو ستاد ویژه اجرای اصل 44 قانون اساسی
رییس مرکز بررسی برای الحاق به سازمان تجارت جهانی در جمهوری اسلامی
مسؤولیتهای اجتماعی:
نایبرئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران از سال 74 تا 82
عضو شورای برنامهریزی مرکز CEFACT، سازمان ملل متحد، ژنو از سال 79 تا 81
رئیس کمسیون اقتصاد، بانک و بیمه اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران از سال 82 تا 86
مدیرمسئول مرکز تحقیقات و اطلاعرسانی اتاق بازرگانی اسلامی (ICRIC) از سال 83
رئیس کمسیون سازمان جهانی تجارت اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران از سال 84 تا 86
رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران از سال 84 تا 86
عضو هیات امناء دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی از سال 85
رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران، از سال 86
عضو هیأت امنای سازمان تأمین اجتماعی و سایر صندوق های وابسته از 15 مهر 92
-سوابق علمی و آموزشی
سوابق آموزشی:
تدریس درس «اقتصاد مهندسی» در مدرسه عالی ساختمان از سال 1356 تا 1358
تدریس درس «اقتصاد عمومی» در دانشگاه جرج واشنگـتن آمریکا به عنوان دستیار استاد از سال 1366 تا 1370
تدریس درسهای «اقتـصاد خـرد»، «سازمانـدهی صنـعتی»، «اقتصاد بینالملل» در دوره کارشناسی ارشد دانشگاه جرج واشنگـتن آمریکا از سال 1372 تا 1375
تدریس درسهای «اقتصاد انرژی» و «برنامهریزی توسعه» در دوره کارشناسی ارشد دانشگاه تهران، دانشکده اقتصاد از سال 1374 تا 1375
تدریس درس «اقتصاد بینالملل» در دوره کارشناسی ارشد دانشگاه امام صادق (ع) از سال 1374 تا 1375
تدریس درس «اقتصاد بینالملل و مقررات سازمانی جهانی تجارت»، دوره آمادگی مذاکرات WTO در موسسه مطالعات پژوهشهای بازرگانی از سال 1375 تا 1378
تدریس درس «مدیریت صادرات و واردات» و «سمینار اقتصاد خرد» در دوره کارشناسی ارشد دانشگاه فردوسی از سال 1376 تا 1377
تدریس درس «مدیریت صادرات و واردات» در دوره کارشناسی ارشد مرکز آموزش مدیریت دولتی از سال 1377 تا 1379
تدریس درس «مدیریت صادرات و واردات» در دوره کارشناسی ارشد دانشکده تربیت مدرس از سال 1381 تا 1384
تدریس درس «جهانی شدن» در دوره کارشناسی ارشد دانشکده روابط بینالملل از سال 1382 تا 1384
تدریس درس «اقتصاد آمریکا»، در دوره کارشناسی ارشد دانشگاه تهران، دانشکده مطالعات جهان، از سال 1387
تدریس درس «تجارت بینالملل» در دوره کارشناسی ارشد پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی از سال 1387
معاون پژوهشی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی از سال 1380 تا 1383
سرپرست مؤسسه مطالعات پژوهشهای بازرگانی از سال 1373 تا 1380
استاد راهنما و مشاور برای دهها رساله دکتری و کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه عالی دفاع ملی، دانشگاه امام صادق (ع)، دانشگاه علوم اسلامی لندن.
سوابق تحقیقاتی:
گزارش «برآورد مصرف در اقتصاد ایران»، سال 1361
تدوین «برنامه بخش بازرگانی کشور» برنامه اول توسعه، سال 1361
مشارکت در تحقیق «علل و راههای مقابله با تورم»، سال 1364
مشارکت در تحقیق «بررسی آثار اقتصادی سوانح طبیعی»، دانشگاه جرج واشنگتن، سال 1367
پروژه «آثار تکاثری تجارت خارجی بر تولید ناخالص ملی»، سال 1374
پروژه «سیاستهای تجاری و ارزی ایران»، سال 1375
پروژه تحقیقاتی «تأثیر متغیرهای کلان اقتصادی برتر از تجاری ایران»، سال 1375
پروژه تحقیقاتی «هدف و وظایف اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران»، سال 1375
پروژه تحقیقاتی «ارزیابی قدرت انحصاری در بازارهای ایران»، سال 1376
پروژه «حمایت بینالمللی از طرحها و نقشها و سایر ویژگیهای فرش دستباف ایرانی»، سال 1376
پروژه تحقیقاتی «بررسی نقش بانکها در تورم کشور»، سال 1376
پروژه تحقیقاتی «الگوسازی دینامیکی برای تجارت خارجی»، سال 1377
پروژه «سهم و نقش بخش دولتی در اقتصاد ایران»، سال 1377
بررسی موانع و مشکلات گسترش تجارت الکترونیکی، سال 1379
طرح «تدوین برنامه بخش بازرگانی در برنامه سوم توسعه»، سال 1381
طرح مطالعاتی «جهانی شدن و فرهنگ ما»، برنامه ملی مطالعات جهانی شدن، از سال 1382 تا 1386
طرح مطالعاتی «جهانی شدن و اقتصاد ما»، برنامه ملی مطالعات جهانی شدن، از سال 1382 تا 1386
طرح مطالعاتی «جهانی شدن و سیاست ما»، برنامه ملی مطالعات جهانی شدن، از سال 1382 تا 1386
طرح مطالعاتی «آمریکا در اقتصاد جهانی»، بنیاد غربشناسی، سال 1382
طرح مطالعاتی «اقتصاد در استراتژی امنیت ملی»، مرکز تحقیقات استراتژیک، سال 1383
-نهاوندیان و دولت یازدهم
بعد از انتخابات 24 خرداد 92 و پیروزی دکتر حسن روحانی، درحالیکه بسیاری از سایتها و خبرگزاریهای معتبر از محمد نهاوندیان به عنوان گزینه احتمالی رییس كل بانك مركزی كابینه یازدهم یاد میکردند، دکتر روحانی در تاریخ 12 مرداد 92 در نخستین حکم خود، محمد نهاوندیان را به عنوان به رئیس دفتر رئیسجمهور و سرپرست نهاد ریاست جمهوری منصوب کرد.
به گزارش پایگاه اطلاعرسانی دولت، متن این حکم به شرح زیر است:
جناب آقای دکتر محمد نهاوندیان
با توجه به ضرورت هماهنگیهای ستادی در دفتر رئیسجمهور و اولویتهای دولت تدبیر و امید و با عنایت به دانش، سوابق خدمت متعهدانه و تجارب مدیریتی ارزشمند جنابعالی، به موجب این حکم به سمت رئیس دفتر رئیسجمهور و سرپرست نهاد ریاست جمهوری منصوب میشوید.
امید است با عنایت الهی و همکاری اعضای محترم دولت و مسئولان اجرایی، در خدمت به آرمانهای اسلامی ملت شریف ایران و تحقق رشد بر مسیر اعتدال موفق باشید.
کلیدار اسرار ریاست جمهوری
بدین ترتیب، محمد نهاوندیان که سابقه مسئولیتهای سیاسی، امنیتی، اقتصادی و دیپلماتیک در دولتهای مختلف و همکاری با گروهها و سیاستمداران متعدد از جناحهای مختلف سیاسی را در کارنامه خود داشت، به ریاست یکی از حساسترین مناصب دولتی رسید. این بدان معناست که او در مقام رییس دفتر رییس جمهوری، به تمام اسناد، احکام، مدارک، مذاکرات و مکاتبات نهاد ریاست جمهوری و شخص رییس جمهوری دسترسی خواهد داشت.
بسیاری از سیاسیون حضور محمد نهاوندیان و برخی دیگر از چهرههای مشابه اصولگرا و میانه رو را در کابینه یازدهم و سپردن پست های حساس دولت به این افراد را نشانهای از یک ائتلاف و اتحاد استراتژیک نوظهور در صحنه سیاسی کشور یا به تعبیر دیگر همراهی اصولگرایان میانه رو و معتدل با دولت یازدهم تلقی میکردند.
-سفر جنجالبرانگیز به آمریکا و افشای گرین کارت نهاوندیان!
نهاوندیان در این سالها تمام مسئولیتهای کلان سیاسی، امنیتی و اقتصادی را در حالی در اختیار گرفته که با داشتن (Green Card) یا کارت سبز، اقامت دائم ایالاتمتحده آمریکا را داشته است.
از گرین کارت محمد نهاوندیان رئیس دفتر رئیسجمهور برای اولین بار در سال 85 صحبت شد. جایی که او در کسوت مشاور ارشد علی لاریجانی، دبیر وقت شورای عالی امنیت ملی به آمریکا سفر کرد و روزنامه فایننشال تایمز در گزارشی در سال 2006 (85) فاش کرد که او در مقام معاون دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، با بهرهگیری از مجوز اقامت خود در ایالاتمتحده، به این کشور سفرکرده و با تعدادی از مقامهای سیاسی و دیپلماتیک آمریکا دیدار کرده است.
این گزارش اضافه میکرد که آقای نهاوندیان از سال 1993 دارای این مجوز بوده است. او در آن هنگام آخرین سال تحصیل خود در دانشگاه جرج واشنگتن آمریکا در رشته اقتصاد را میگذراند. پس از افشای این خبر، مقامهای رسمی در اداره امنیت ملی آمریکا به روزنامه «واشینگتن تایمز» گفتند که آقای نهاوندیان، با کارت سبز معتبر و قانونی وارد این کشور شده بود و مسئولان مهاجرتی نمیتوانستهاند مانع ورود او به ایالاتمتحده شوند.
ردپای نهاوندیان در پرونده هستهای
سفر نهاوندیان به آمریکا در شرایطی انجام گرفت که اعلام شده بود مذاکرات ایران و آمریکا بر سر عراق انجام میشود و برخی معتقد بودند که نهاوندیان برای لابی گری در مورد پرونده هستهای ایران به آمریکا رفته و توانسته است ارتباطات خوبی نیز برقرار کند.
در آن زمان علی لاریجانی درباره سفر مشاور خود به آمریکا توضیح داد که «از آنجایی که آمریکا به دیپلماتهای ایرانی ویزا نمیدهد، ما از سفر محمد نهاوندیان به آمریکا استفاده کردیم تا مطالب مورد نظر خود را به محمدجواد ظریف نماینده ایران در سازمان ملل منتقل کنیم.» وزارت خارجه ایران رسماً اعلام کرد که سفر نهاوندیان شخصی است و هیچ ارتباطی به مناسبات دو کشور ندارد.
روزنامه واشنگتنتایمز فاش کرد که نهاوندیان دارای گرین کارت آمریکایی است و وزارت امنیت آمریکا نوشت: هیچ دلیلی برای محروم کردن محمد نهاوندیان از ورود به آمریکا در ماه گذشته نداشته است.
غافلگیری دولت آمریکا از حضور نهاوندیان
در آن زمان کاندولیزا رایس، وزیر خارجه وقت آمریکا وقتی در مقابل پرسشهایی درباره حضور محمد نهاوندیان در واشنگتن قرار گرفت از نهاوندیان به عنوان یک دیپلمات بلندپایه یادکرد و گفت که دولت متبوعش تلاش خواهد کرده به پایههای حقوقی این مسئله پی ببرد و اقدام مناسب را انجام دهد.
وی اعطای گرین کارت به محمد نهاوندیان را نگران کننده دانست و گفت: «هنگامی که از این سفر آگاه شدیم، بسیار نگران شدیم. مجوز اقامت نهاوندیان در آمریکا باطل خواهد شد و ما در مورد علت اقامت وی در آمریکا و مبنای قانونی آن بررسی و سپس تدابیر مناسب را اتخاذ خواهیم کرد. هنگامی که مطبوعات حضور این مقام ایرانی را در آمریکا خبر دادند دولت آمریکا غافلگیر شد. این امر زیر پا گذاشتن قوانین است. این مسئله تنها به شهروندان کشوری که با آمریکا رابطه دیپلماتیک ندارد مربوط نیست بلکه فراتر از این مسئله است که وی یک دیپلمات بلندپایه است و اینک در آمریکا حضور دارد.»
-آثار و تألیفات
متن پیشنهادی سیاستهای کلی جمهوری اسلامی ایران در خصوص جهانی شدن، مرکز ملی مطالعات جهانی شدن، زمستان 1386
کتابشناسی اخلاق کسبوکار، مرکز ملی مطالعات جهانی شدن، بهمن 1385
گفتارهائی در باب جهانی شدن، مرکز ملی مطالعات جهانی شدن، دی 1385
کتابشناسی سازمان جهانی تجارت، مرکز ملی مطالعات جهانی شدن، دی 1385
کتابشناسی جهانی شدن، مرکز ملی مطالعات جهانی شدن، دی 1385
«ما و جهانی شدن، پیش طرح شناخت و سیاستگذاری»، مرکز ملی مطالعات جهانی شدن، (ویرایش دوم آذر 1385)
رسانه و اقتصاد، سازمان صدا و سیما، 1382
«افقها و عبرتها در سیاستگذاری بازرگانی»، شرکت چاپ و نشر بازرگانی، 1380
Pricing of Natural Gas in International Market, An Elasticity Analysis, George Washington University, 1992 «پیکار پیروز تنباکو»، انتشارات فجر تهران، 1357
«رژی، نامی ننگین، ننگی نامآور»، نشریه آذرخش، دانشکده اقتصاد تهران، 1353
«توحید برهانی»، 1355
«مناسبات اسلام با علم و عقل»، 1352
مقالات و سخنرانیهای داخلی:
همایش WTO و چالشهای جهانی شدن در کشورهای مسلمان، تهران، مرکز ملی مطالعات جهانی شدن، آذر 1385
همایش «ایمان – خرد – دانشگاه»، تهران، دانشگاه تهران، مهر 1385
پیشگامان تحول اقتصادی در ایران (زندگی حاج محمدحسن امین الضرب)، دانشگاه تهران، دانشکده اقتصاد، آبان 1385
«چالشهای اقتصاد ایران در محیط جهانی: جهانی شدن، اصل 44 و فناوری هستهای»، کارگاه آموزشی سراسری بانک ملت، آذر 1385
کارگاه «مدیریت استراتژیک خصوصیسازی»، مرکز همایشهای بینالمللی صدا و سیما آذر 1385
«ارزیابی کارنامه عملکرد سیاستهای کلی اصل 44»، انجمن مدیران صنایع، آذر 1385
«چالشهای هستهای و اقتصاد ایران»، نشست معاونین برنامهریزی – اداری و مالی – استانداران سراسر کشور، وزارت کشور، 20 دی 1385
«چالشهای امنیتی اقتصاد ملی»، سازمان صنایع دفاع، دی 1385
«پیشنهاد مدیریت تحول برای تحقق سیاستهای اصل 44»، سالن همایشهای بینالمللی صدا و سیما، بهمن 1385
«درسهای قیام عاشورا برای زمان ما» (به زبان انگلیسی)، همایش خارجیان مقیم ایران، سازمان ارتباطات اسلامی، بهمن 1385
«بایستههای توانمندی در تولید ملی»، همایش روز صنعت و معدن، سالن همایشهای اجلاس سران، تیر 1385
همایش ملی مدیریت و رهبری سازمانی، سازمان ایرانی مجامع بینالمللی، تیر 1385
«ما و نظام تجارت جهانی»، کرمان، خرداد 1385
کنفرانس بینالمللی سازمانهای پیشرو و حضور در فضای تجارت جهانی تهران، خرداد 1385
همایش نقش فناوری اطلاعات و تجارت الکترونیک در توسعه کشاورزی، دامپروری و صنایع غذایی تهران – مجتمع فرهنگی وزارت کار و امور اجتماعی، مهر 1384
سخنرانی در همایش WTO– فرصتها و تهدیدها – اصفهان مردادماه 1384
کارگاه آموزشی آشنایی با تجارت جهانی و کاربرد آن در بخش کشاورزی مشهد تیرماه 1384
همایش تأثیر تأثیر پیوست ایران به WTO در صنایع دارویی – مجتمع فرهنگی وزارت کار و امور اجتماعی مشهد تیرماه 1384
همایش «جهانی شدن و همکاریهای اقتصادی کشورهای اسلامی»، اسفند 1383
همایش «جهانی شدن و چالشهای پیش رو» دی 1383
«سیاست استراتژیک تجاری در اقتصاد ایران»، همایش جهش صادرات و سیاستهای استراتژیک، تهران، 1378
«بایستههای جهش صادراتی و مشکل اجرا» – همایش استان شناسی همدان 1377
«اقتصاد در صدا و سیما» – همایش برنامهسازی محتوائی، سازمان صدا و سیما، تهران، 1377
«علل و آثار قاچاق کالا در اقتصاد کشور» همایش بررسی قاچاق، تهران، 1377
«افقها و عبرتها در سیاست بازرگانی ایران»، همایش سالانه سیاستهای بازرگانی و اقتصاد بینالملل، دانشگاه تهران، 1377
«درآمدهای تجاری، رانت زدایی و مسئله تخصیص»، همایش استان شناسی کرمانشاه، 1377
«مطالعات سیاستگزارانه اقتصادی»، همایش استان شناسی چهارمحال و بختیاری، 1376
«لازمههای جهش صادراتی»، همایش استان شناسی مازندران، 1376
«موضع استقلالی در تعیین رابطه اقتصاد و حقوق»، همایش جنبههای حقوقی سازمان جهانی تجارت، موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی، 1375
«نقش کارآئی تجاری در توسعه اقتصادی»، همایش استان شناسی زنجان، 1375
«روابط پژوهش و اجرایی در سیاستگزاری اقتصادی»، همایش استان شناسی کرمان، 1375
مقالات و سخنرانیهای بینالمللی:
Fluctuations in Energy Prices and World Economic Crisis
اجلاس مجمع اقتصاد جهانی (WEF)، بحر المیت، اردن، اردیبهشت 1388
The effects of the World Financial Crisis on the Persian Gulf Economies
اجلاس کران مونتانا، تیرانا، آلبانی، فروردین 1388
Global Economic Crisis and Change in World Economic Relations
اجلاس یورو چمبرز، بروکسل، اردیبهشت 1387
The Impact of E- Commerce on Developing Nations, The case of the I.R.Iran
سمپوزیوم بینالمللی دولت و توسعه تجارت الکترونیکی، سازمان بهرهوری آسیایی، 1382
The Networked Economy and Economic Governance, A Economic Perspective
سمپوزیوم بینالمللی اقتصاد شبکهای و مدیریت اقتصادی، چین، 1380
«Iran»: from the Silk Road to Electronic Commerce.
سمپوزیوم سی فاکت (c-fact)، سوئیس، ژنو، 1377
Trade Policy Reform in I.R.Iran
اجلاس کران مونتانا، موناکو، 1376
Trade Efficiency in I.R.Iran
اتاق بازرگانی و صنایع انگلستان (CBI)، لندن، 1375
Economic Sanctions, Causes and Effects
اجلاس تجارت جهانی، سوئیس، ژنو، 1375
Intellectual Property Rights System and Economic Development
سمینار سازمان جهانی مالکیت فکری (WIPO)، اندونزی، چک جاکارتا، 1379